АБДУЛЛАЕВА Яйра Умаровна (1930.14.8, Андижон) — Ўзбекистон халқ артисти (1964). Лизахоним Петросованинг қизи. Тошкент санъат институтини тугатган (1950). Ижоди Г. Раҳимова раҳбарлигидаги фронт концерт бригадасида бошланган (1945).
1950 йилдан Ҳамза театрида. Ҳафиза (А. Қаҳҳор, «Шоҳи сўзана»), Гули (Уйғун, И. Султон, «Али-шер Навоий»), Катерина (А. Островский, «Момақалдироқ»), Гулбаҳор (Ҳамза, «Бой ила хизматчи»), Гулнор (Ойбек, «Қутлуғ қон»), Турғуной (И. Султон, «Номаълум киши»), Хемнолини (Р. Тагор асари асосида, «Ганг дарёсининг қизи») каби образларида турли тоифадаги хотин-қизлар ҳаёти, уларнинг қисмати, жасорати ва олижаноблигини мужассам-лантирди. Кей (М. Каору, «Ўғирланган умр») образи Яйра Абдуллаева ижодининг чўққиси бўлиб, у япон аёлининг машаққатли ҳаёт йўлини, тақдирини психологик теранлик ва изчиллик билан очиб берди. Регана (У. Шекспир, «Қирол Лир»), Мария Стюарт (Ф. Шиллер, «Мария Стюарт») образла-ри билан психологик ва фожиавий роллар устаси сифатида танилди. Яйра Абдуллаева овоз, имоишора, киноя ва бошқа ифода воситаларидан усталик билан фойдаланади. Нодирабегим (Т. Тўла, «Нодирабегим») образи Яйра Абдуллаева ижросида улуғвор, олижаноб малика ва оташин ижодкор сифатида намоён бўлди. Яйра Абдуллаеванинг кинодаги асосий роллари: Гулбаҳор («Бой ила хизматчи»), Дилдор («Опа-сингил Раҳмоновалар»), Раъно («Стадионда учрашамиз»), Саодат («Ҳамза»), Хатира («Виждон амри билан») ва бошқа Ҳамза номидаги Ўзбекистон Давлат мукофоти лауреати (1967). «Дўстлик» ордени билан тақдирланган (1998).
Манба:ЎзМЭ